اگرچه این مهمانان ناخوانده آنقدر ریز هستند که نامشان را هم ریزگرد گذاشته اند اما خطرات بزرگی را برای سلامت اهالی جنوب کشورمان به وجود آورده اند. از تنگی نفس تا بیماری های قلبی و ریوی و قرمزی و ناراحتی و درد چشم تا مهاجرت به شهرهای دیگر تبعات ورود این میهمانان ناخوانده اند.

 

حضور این میهمانان ناخوانده در حالی است که کشور عزیزمان در سال 2013 سومین کشور جهان از لحاظ آلودگی هوا و شهر تهران به عنوان پایتخت در رتبه 162 در میان 1524 شهر مورد مطالعه، از نظر آلاینده ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون قرار گرفته است.

 

با این وجود ذرات آلاینده معلق یا همان غبار عربی پس از ورودش به ایران در سال 80، 20 استان کشور به انضمام تهران را گرفتار خود کرد. اما شاید زمانی توجه مسئولان به این میهمان جلب شد که پای این غبار به تهران رسید و ریه های تهرانی ها علاوه بر دود گازوئیل از غبارهای عربی پر شد و شهر تهران و دو شهر دیگر ایران را به تعطیلی کشاند و پروازهای فرودگاه مهراباد را لغو کرد و تمامی ادارات و بانک ها را به مدت دو روز تعطیل کرد. این اتفاق ناگهانی حرف ها را مرحله عمل رساند و دولت را وادار به تشکیل کارگروه برای مهار ریزگردها و اختصاص بودجه کرد. و این شد که بالاخره دولت پس از گذر 10 سال از ماجرای ورود این مهمان ناخوانده به ایران 650 میلیون دلار اعتبار برای مهار آب‌های مرزی، مقابله با ریزگردها و احیاء دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو قرار داد.

 

 

 

 

اما این که ریزگردها از کجا آمده بودند و علل اصلی هجوم این ریزگردها چیست، مسلما به شرایط اقلیمی و آب و هوایی ایران و همسایگانش باز می گردد.

 

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور در گفتگو با فارس گفت: 90 درصد منشأ ریزگردهای موجود در ایران، مربوط به مسائل و مشکلات کشورهای همسایه به وی‍ژه کشور عراق است.

 

بر اساس گزارش سازمان محیط زیست، کانونهای تولید ریزگرد در عراق 5 ناحیه بوده که در سالهای اخیر به 48 کانون گسترش یافته است. در کشور عراق مجموعاً 13 میلیون هکتار اراضی مستعد تولید ریزگرد وجود دارد و یک میلیون و 800 هزار هکتار آن کانون بحران است و مرتب ریزگرد تولید می‌کند.

  

اما با این اوصاف پس از گذر یک سال از اختصاص بودجه برای مقابله با پدیده ریزگردها قاسم حقانی رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابانهای سازمان جنگلها و مراتع کشور در گفتگو با مهر از عدم اختصاص بودجه برای مقابله با ریزگردها از سوی دولت خبر داد و گفت: کشور عراق نیز هیچ گونه همکاری برای مقابله با ریزگرد ها انجام نمی دهد.

 

از سویی دیگر، محمدرضا تابش رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در گفتگو با مهر با تاکید براینکه دولت در قبال وقوع مسائلی که سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد، مسئولیت تام و تمام دارد و نمی تواند شانه از زیر بار این مسئولیت خالی کند، گفت: اگر اخلالی در سلامت، امنیت و رفاه مردم جامعه به وجود آید دولت مسئول آن است و باید پاسخگو باشد.

با این اوصاف اما یک سال بعد باز هم دولت خبر از حذف حذف اعتبار مهار ریزگرد و گردوغبار از بودجه ۹۲ داد.

 

 

 

با وجود این که گذر ایام ریزگردها را کم کم از خبرها محو می کرد اما بار دیگر ریزگردها خبر یک کشور را به خود اختصاص داد و آن زمانی بود که خبر آلوده بودن ریزگردها به اورانیم در رسانه ها پخش شد و کمال‌الدین پیرمؤذن، عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی به دولت و مردم در مورد ریزگردهای آغشته به اورانیوم هشدار جدی داد و پس از آن نیز غلامحسین مؤید حسینی صدر، سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی از فراخواندن مسئولان محیط زیست برای توضیح به مجلس خبر داد.

 

اما همین چند روز پیش پس از این کش و قوس ها حشمت اله بسطامی، سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خبر از بررسی احتمال آلودگی ریزگردها به اورانیم داد و وعده داد تا 3 ماه آینده منشایابی دقیق ریزگردها مشخص و به مردم اعلام گردد.

 

 

وی همچنین در ادامه سخنان خود با اشاره به اثبات سرطانزا بودن ذرات معلق کمتر از دو نیم میکرون ناشی از خودروهای دیزلی گفت: ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون ناشی از احتراق سوخت دیزل و گازوییل بسیار خطرناک هستند. وی افزود: سرطانزایی این ذرات که ترکیباتی از کربن فعال هستند در اعلایه سازمان بهداشت جهانی 100 در صد تأیید شده است.

 

بسطامی با اشاره به میزان بسیار بالاتر از استاندارد گوگرد در سوخت های دیزلی اظهار داشت: سرطانزا بودن ذرات ناشی از این سوخت با توجه ترکیبات آن کاملا محرز است اما در این پروژه میزان دقیق آن مشخص می شود.

 

حال اگرچه در طی سال جاری خبرها حاکی از کاهش ریزگردها با منشاء داخلی هستند اما باز هم باید سه ماه دیگر چشم ها را به رسانه های دیداری و شنیداری دوخت تا ببینیم که چه سرنوشتی در انتظار سلامت مردم جامعه خواهد بود و مسئولان چه تکلیفی را برای ریزگردها مشخص خواهند کرد؟

 

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۳